ساختمان موزه علی‌اکبر صنعتی به عنوان یک اثر ملی ثبت شده اما انگار این واقعه مهم برای هیچ سازمانی از جمله شهرداری تهران، میراث فرهنگی و ... مهم نبوده است، چرا که در زیر پای این بنا رفت و آمد قطارهای شهری هر روز لرزه بر تمام پیکره این ساختمان می‌اندازد. تمام مصائب موزه استاد صنعتی به بی‌مهری میراث فرهنگی، بی‌توجهی شهرداری برنمی‌گردد چرا که این روزها ساختمان موزه صنعتی به پاتوق دوره‌گردها و دست‌فروش‌ها تبدیل شده است.

با اینکه کرمی، مسئول امور موزه جمعیت هلال‌احمر عنوان کرده است که این جمعیت به عنوان مالک اصلی ساختمان هر چه در توان داشته است، به کار بسته تا شرایطی را ایجاد کند که سازمان میراث فرهنگی نسبت به مرمت و حفظ این موزه اقدام کند، اما تغییر مدیریت‌های شش ماه یک بار سازمان میراث فرهنگی کار را به جایی رسانده که این بار نه متروی تهران و نه میراث فرهنگی بلای جان ساختمان موزه شده‌اند، بلکه دست‌فروش‌های میدان امام‌خمینی (ره) این بار با هجومشان به حیاط ساختمان موزه، تیر خلاص را به تنها بازمانده میدان امام‌خمینی (ره) زدند.

کرمی در گفت‌وگو با خبرنگار «حوادث» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)،در مورد آخرین وضعیت موزه استاد علی‌اکبر صنعتی، گفت: ساختمان موزه علی‌اکبر صنعتی به دو دلیل اهمیت ویژه دارد، چرا که این ساختمان تنها ساختمان بازمانده از میدان امام‌خمینی (ره) و یادگاری از معماری دوره قاجاریه است.

وی با بیان اینکه این موزه محل نگهداری مجسمه‌هایی است که حاصل یک هنرمند رنج کشیده است، گفت: علی‌اکبر صنعتی یکی از کودکان پرورش یافته پرورشگاه شیر و خورشید است که توانسته یکی از بزرگترین مجسمه‌سازان عصر معاصر لقب بگیرد.

نم گرفتن دیوارهای موزه و آلودگی صوتی

کرمی با بیان اینکه ساختمان این موزه چند سال پیش در فهرست آثار ملی قرار گرفت و سازمان میراث فرهنگی طبق قانون مسئول نگهداری و مراقبت از بنای این ساختمان است، گفت: شهرداری تهران اقدام به ساختن متروی امام‌خمینی (ره) در زیر ساختمان این موزه کرده که علاوه بر نم گرفتن دیوارهای این موزه و آلودگی صوتی، تردد خودروها باعث آسیب‌پذیرتر شدن این موزه شده است.

مسئول موزه‌های جمعیت هلال‌احمر با بیان اینکه پس از ثبت این ساختمان در فهرست آثار ملی، هرگونه تعمیر یا بازسازی از سوی جمعیت هلال‌احمر نیازمند طی مراحل قانونی طولانی مدت است که در عمل بازسازی ساختمان در حال تخریب موزه صنعتی را از سوی هلال‌احمر غیرممکن دیده‌اند، گفت: تنها مسیر احیای دوباره ساختمان موزه صنعتی از طریق سازمان میراث فرهنگی است.

پیگیری مجدد وضعیت موزه از 6 ماهه دوم سال 90 در دستور کار هلال‌احمر

وی با بیان اینکه از شش ماهه دوم سال 90 پیگیری وضعیت این موزه در دستور کار قرار گرفت، گفت: موزه استاد علی‌اکبر صنعتی در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارد و هر روز احتمال نابودی هر چه بیشتر این موزه می‌رود.

کرمی با اشاره به پیگیری‌های دو ساله جمعیت هلال‌احمر از سازمان میراث فرهنگی برای مرمت این موزه در حال تخریب، گفت: پیگیری‌هایی توسط جمعیت هلال‌احمر در دوره روسای مختلف ساختمان میراث فرهنگی و گردشگری انجام شده و موضوع به اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران برگشت خورد. اما متاسفانه به دلیل تغییرات زیادی که در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رخ داد، هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.

وی با بیان اینکه به دلیل ثبت ملی بودن موزه، اجازه جابجا کردن حتی یک آجر از این موزه وجود ندارد، گفت: چندی پیش سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرد که مشکل اعتبار برای مرمت و رسیدگی به این بنا را دارد.

بستن موزه برای تامین امنیت مردم

مسئول موزه‌های جمعیت هلال‌احمر با بیان اینکه شهرداری تهران یکی دیگر از نهادهای متولی ساماندهی به وضعیت موزه استاد علی‌اکبر صنعتی است، گفت: بعد از عبور مترو از زیر ساختمان موزه و تبدیل‌شدن حیاط موزه به ورودی مترو و رعایت‌نشدن حریم این ابنیه تاریخی، اکنون ساختمان موزه در شرایط بدتری قرار گرفته‌ و به دلیل لرزش‌هایی که با هر بار عبور مترو از زیر ساختمان، به بدنه آن وارد می‌شود، سقف و دیواره‌های بنا در حال ریزش است که متاسفانه هیچ توجهی از سوی نهادهای متولی به این بنا نمی‌شود.

کرمی با اشاره به عبور و مرور مردم از کنار ساختمان موزه، به دلیل قرارگرفتن بنا در میدان امام‌خمینی (ره)، گفت: جمعیت هلال‌احمر چندی پیش به دلیل تامین امنیت مردم، اقدام به بستن این موزه کرده است تا سازمان‌های متولی امر نسبت به مرمت آن اقدام کنند. اما با این حال شاهد آن هستیم که چندی است دست‌فروش‌های دوره‌گرد این منطقه با ورود به حیاط موزه، آنجا را به محلی برای فعالیت‌های خود بدل کرده‌اند.

وی با اشاره به تعطیلی سه ساله این موزه، گفت: تعدادی از مجسمه‌های قابل انتقال و نقاشی‌های استاد علی‌اکبر صنعتی برای جلوگیری از هر اتفاق ناخوشایندی، به موزه ملی جمعیت هلال‌احمر منتقل شده است. اما آثاری که قابل انتقال نیستند، هنوز در این موزه قرار دارند که باید فکری به حال آن کرد. چرا که برخی از آثار در دل دیوار موزه نقش شده‌اند و امکان جابجایی هرگز وجود ندارد. چون با برداشتن این آثار، دیوار موزه تخریب می‌شود.

آمادگی کامل جمعیت هلال‌احمر برای مرمت موزه

مسئول موزه‌های جمعیت هلال‌احمر با اشاره به بی‌نتیجه بودن مذاکرات انجام شده میان جمعیت هلال‌احمر و سازمان میراث فرهنگی، گفت: جمعیت هلال‌احمر بارها اعلام کرده که حاضر است به هر شیوه‌ ممکنه برای مرمت این موزه اقدام کند، اما متاسفانه همکاری‌های لازم از سوی نهادهای متولی انجام نشده و حتی در یکی از این جلسات، یکی از مسئولان سازمان میراث فرهنگی سابق اعلام کرد که در صورتی که طبقه دوم موزه برای فروش صنایع‌دستی در اختیار میراث قرار گیرد، نسبت به مرمت آن اقدام خواهند کرد و جای سئوال است که مگر می‌شود طبقه دوم موزه‌ای که در فهرست آثار ملی ثبت شده است را تخلیه و به ازای مرمت، در اختیار فروشندگان قرار داد؟

به گزارش ایسنا، این روزها حال موزه دکتر علی‌اکبر صنعتی خوش نیست و به نظر می‌رسد عدم هماهنگی و تغییر مدیریت‌های پی در پی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری موجب شده که تکلیف موزه صنعتی مشخص نشود؛ اما این روزها موزه صنعتی با مرگ تدریجی که حاصل بی‌توجهی مسئولان است، روزگار می‌گذراند.

اسناد موزه صنعتی

اسناد موزه صنعتی

اسناد موزه صنعتی

اسناد موزه صنعتی

انتهای پیام

داماد خانواده استاد علی‌اکبر صنعتی از جمعیت هلال احمر خواست، اگر نمی‌خواهند از آثار این مجسمه‌ساز نگه‌داری کنند، اعلام کنند تا خانواده‌اش آن‌ها را به کرمان منتقل کنند.

داود غضنفری درباره‌ی تخریب آثار استاد صنعتی به خبرنگار بخش تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفت: متاسفانه علیرغم تمام پیگیری‌های صورت گرفته و مطالبی که در برخی رسانه‌ها منتشر شده، مسؤولان هلال احمر با بی‌توجهی کامل، منتظر از بین رفتن این آثار هستند. در این رابطه و در سومین سالگرد درگذشت استاد صنعتی، مطلبی را تحت عنوان "نگذارید استاد صنعتی برای سومین بار شاهد از بین رفتن آثارش باشد " منتشر کردم.

وضعیت نامناسب موزه‌ی استاد علی‌اکبر صنعتی

او افزود: استاد صنعتی خودش می‌گفت در سال 32 وقتی که اراذل و اوباش، موزه راه‌آهن او را تخریب کردند، به قصد دیدار از آثارش (بخوانید فرزندانش) به موزه مراجعه می‌کنند در آنجا با قطعه قطعه شدن تمام مجسمه‌ها روبه‌رو می‌شوند. آثار بی‌نظیری چون «شام آخر مسیح» اثر لئوناردو داوینچی که مجسمه بی‌بدیل آن را استاد صنعتی ساخته بود در حمله این اوباش نابود شد.

غضنفری همچنین عنوان کرد: استاد می‌گفت اگر دستی شکسته بود، اگر پایی شکسته بود آنها را در آغوش می‌گرفتم و از روی زمین برمی‌داشتم. همان زمان ایشان برای همیشه از ساختن مجسمه دست برداشتند و به فرزندانشان نیز سفارش کردند که هیچ وقت به دنبال خلق مجسمه نروند.

او ادامه داد: برای بار دوم در سال 57 تعداد دیگر از آثار استاد از بین رفتند؛ در حدود 120 اثر از زیباترین آثار ایشان نابود شد. در آن زمان شاید می‌شد دلیل تخریب این مجسمه‌ها را نادانی و جهل و وقایع تاریخی مهم دانست، اما اکنون چه توجیهی برای از بین رفتن آثار استاد صنعتی داریم؟

وضعیت نامناسب موزه‌ی استاد علی‌اکبر صنعتی

غضنفری درباره‌ی وضعیت سال‌های پایانی عمر استاد علی‌اکبر صنعتی نیز اظهار کرد: در حدود یک سال قبل از فوت ایشان که هنوز قادر بودند کمی راه بروند، به کمک پرستارشان و همسرم که نوه استاد صنعتی است او را به موزه‌اش در میدان توپخانه بردیم. قبل از رفتن او را درهم دیدم و مقابلش نشستم و به او گفتم استاد تمایل دارید جایی ببرمتان؟ ایشان که سکته کرده بود و قادر به صحبت کردن به شکل واضح نبود، با سر اشاره‌ای کردند که نمی‌توانند.

او افزود: به ایشان گفتم می‌خواهید ابن بابویه بر سر قبر بی بی ببرمتان، گفت نه، به ایشان عرض کردم استاد می‌خواهید به موزه برویم. استاد با خوشحالی تایید کردند که مایل هستند ایشان را به آنجا ببریم. روزهای تعطیلی عید بودیم و به آنجا رسیدیم. استاد معمولا چند قدم که راه می‌رفتند باید صندلی می‌گذاشتیم تا چند دقیقه‌ای را استراحت کنند و سپس دوباره به حرکت درمی‌آمدیم. وقتی به موزه رسیدیم بیش از چهار دور تمام طبقه اول و مجسمه‌ها را نگاه کردند. کنار یک مجسمه ایستادند و قطرات اشک از گوشه چشمانشان جاری شد. نگاهم را بر مجسمه دوختم، دستان مجسمه بر اثر بی‌مبالاتی مسؤولان موزه شکسته بود و درست زیر مجسمه افتاده بود.

داماد خانواده صنعتی در ادامه عنوان کرد: مسؤول موزه که ما را همراهی می‌کرد زود به دست و پا افتاد و گفت استاد همین امروز آن را می‌چسبانم، تازه شکسته و دست کودکی با آن برخورد کرده است. استاد خنده تلخی کردند که معنای آن را امروز بعد از سال‌هایی که از مرگ ایشان می‌گذرد، متوجه می‌شوم. استاد در عین بی‌حالی و بیماری‌ای که داشتند بدون اینکه لحظه‌ای درنگ کنند چندین مرتبه دور تا دوره موزه را نگاه کردند. طبقه بالای موزه تعداد زیادی از آثار نقاشی ایشان به نمایش گذاشته می‌شد که استاد آن‌جا را نیز خواستند ببینند. آن روز به واقع معنی نگاه چند باره به این آثار و نگاه عمیق استاد را متوجه نمی‌شدم ولی اکنون به نیکی می‌دانم که ایشان به قصد خداحافظی به آنجا آمده بودند.

وضعیت نامناسب موزه‌ی استاد علی‌اکبر صنعتی

غضنفری افزود: خاطره آن روز و وداع ایشان با آثارشان هرگز از خاطرم نخواهد رفت. روز 13 فروردین سال بعد ایشان درگذشت و نمی‌دانست که ممکن است در این دوره که بشر به کمالات و دانش خود را مزین کرده نیز ممکن است آثارشان در معرض تهدید قرار بگیرد. جناب آقای دکتر فقیه (رییس جمعیت هلال احمر)، در مراسم یادبودی که چند سال پیش برای ایشان برگزار کردند، دیدگاه‌های خودشان را درخصوص مسائل هنری به شکل مبهمی مطرح کردند. ایشان به تمام مجموعه‌های متعلق به هلال احمر به چشم یک صندوق خیریه برای انجمن نگاه می‌کنند و هر هزینه‌ای که برای این مجموعه آثار صرف می‌کنند، تمایل دارند در کوتاه مدت آن هزینه‌ها را از محل درآمد موزه جبران کنند که این موضوع خیلی شایسته به نظر نمی‌رسد.

او درباره‌ی پیگیری‌های انجام شده در این زمینه نیز گفت: به هر حال علیرغم تمام توصیه‌هایی که توسط اعضای خانواده و مطبوعات صورت گرفت، باز هم هیچ نشانه‌ای از تصمیم برای بازسازی موزه دیده نمی‌شود و این در حالی است که استاد صنعتی تمامی این آثار منحصر به فرد را به هلال احمر وقف کردند تا از محل درآمد موزه به یتیم‌خانه‌های شهر کمک شود. وقتی یک تابلوی ایشان به مبالغ سرسام‌آوری در موزه‌های شخصی مردم جابه‌جا می‌شود، منصفانه نیست که هلال احمر تا این حد نسبت به این آثار بی‌تفاوت باشد. شاید هم مسؤولان هلال احمر منتظر زلزله‌ای هستند تا خیال کلیه هنرمندان و هنر دوستان را در رابطه با آثار باقی‌مانده استاد صنعتی راحت کنند.

غضنفری ادامه داد: درخواست من از شما این است که صدای ما را به گوش مسؤولان برسانید و بگویید که در این سال‌ها بی‌تفاوتی مسؤولان هلال احمر خسارات زیادی به این آثار که در واقع آثار ملی هستند وارد آورده است. چندی پیش یکی از دوستانم از شیشه‌های شکسته موزه داخلش را تماشا کرده بود و می‌گفت موزه در اشغال عنکبوت‌ها و تار عنکبوت‌هاست و جای بسی افسوس است که چرا این آثار حداقل به کرمان منتقل نمی‌شوند.

وضعیت نامناسب موزه‌ی استاد علی‌اکبر صنعتی

او خاطرنشان کرد: بهتر بود مسؤولان هلال احمر تکلیف خودشان با این آثار را مشخص می‌کردند. به هر حال اگر هنوز تمایل به نگه‌داری آثار دارند، وظیفه حراست و تمیز نگه‌داشتن موزه بر عهده خودشان است و باید از این آثار به دقت مراقبت کنند.

انتهای پیام

موزه‌ی استاد علی‌اکبر صنعتی حالا نه‌تنها باید درد بی‌توجهی متولیانش، یعنی سازمان میراث‌ فرهنگی و هلال‌ احمر را بر دوش بکشد، بلکه مدتی است انبار دست‌فروش‌های میدان امام خمینی (ره) شده و کاربری جدیدی گرفته است و معلوم نیست در نهایت، چه بلایی بر سر مجسمه‌های این موزه بیاید که بنای آن هم یک اثر ثبت ملی است.

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، موزه‌ی استاد علی‌اکبر صنعتی حالا به مغازه‌ای تبدیل شده است که هر روز صبح، در آن باز می‌شود، کالاهایی از انبار مغازه بیرون آورده و برای فروش عرضه می‌شوند؛ اما کاش حکایت موزه‌ی استاد علی‌اکبر صنعتی به همین‌جا ختم می‌شد،‌ به‌نظر می‌رسد ساختمان موزه به انبار دست‌فروش‌ها تبدیل شده، انباری که درِ آن همیشه باز است و به‌راحتی می‌توان به آن رفت‌وآمد کرد.

هرچند دست‌فروش‌ها به این‌که عکسی از آن‌ها گرفته شود واکنش دارند و خود را عضوی از هلال احمر معرفی می‌کنند،‌ اما آیا در این شرایط، مسوولان به مجسمه‌های ارزشمند باقی‌مانده از استاد صنعتی توجه دارند که پس از سال‌ها لرزش روزانه‌ی زمین براثر عبور مترو، حالا باید حضور دست‌فروش‌ها را نیز تحمل کنند.

موزه استاد صنعتی

حدود یک سال پیش، امیدهایی برای بسته شدن تفاهم‌نامه میان سازمان میراث فرهنگی (به‌عنوان متولی بنای تاریخی) و سازمان هلال احمر (به‌عنوان مالک موزه‌ی علی‌اکبر صنعتی) و حتی اختصاص اعتباری به این بنای تاریخی ایجاد شد که ظاهرا اکنون و با تغییر مدیر اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران، بار دیگر رها شده است.

به گزارش ایسنا، ساخت بنای موزه‌ی استاد صنعتی همزمان با احداث میدان توپخانه در سال 1284 هجری قمری به‌دستور میرزا تقی‌خان امیرکبیر آغاز شد. طبقه‌ی نخست این بنا که در دوره‌ی رضاشاه، اصطبل و طبقه‌ی دوم آن هم مکان استراحت او بوده است. در آن زمان که استاد علی‌اکبر صنعتی توانست از این ساختمان به‌عنوان کارگاه و بعدها به‌عنوان محلی برای نصب آثارش استفاده کند. به این ترتیب، این ساختمان به موزه تبدیل شد و بعد از انقلاب نیز به جمعیت هلال‌ احمر ایران تحویل داده شد. بعد از آن، به‌مرور مردم برای دیدن آثار موزه به این بنا آمدند، اما از اوایل سال 1385 حرف و حدیث‌هایی درباره‌ وضعیت نابسامان این بنا و در معرض خطر بودن آثار موجود در آن شنیده شد، ‌در طول این سال‌ها بنا به درخواست هنرمندان مجسمه‌ساز، چندبار موزه برای مدت کوتاهی بازگشایی و دوباره بسته شد.

علاوه بر نگرانی‌هایی که درباره‌ی حفظ آثار استاد علی‌اکبر صنعتی وجود دارد، باید توجه کرد که پس از تخریب قسمت‌های قابل توجهی از میدان توپخانه، ساختمان موزه‌ی صنعتی، تنها بازمانده از این میدان قدیمی شد و به همین دلیل، این ساختمان توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ثبت شد.

انتهای پیام

موزه استاد صنعتی